Op termijn verliest iedereen aan de prijzenslag. Bananenboeren blijven gevangen in armoede, de voedingsindustrie en supermarkten zien hun marges dalen en ook de consument levert in aan kwaliteit. Met Fair Banana Day roept Fairtrade Belgium op om voortaan enkel nog figuurlijk ‘rechte’ bananen te kopen en ‘kromme’ uit de markt te bannen.
De strijd om de consument is hard en staat supermarkten in de weg om resoluut en consequent te kiezen voor duurzaamheid. De prijzenslag wordt onder meer gevoerd met bananen, een van de meest verkochte producten in de supermarkt. De Belg betaalt gemiddeld 1.66 euro voor een kg bananen en soms zelfs een stuntprijs van om en bij de 1 euro. Op termijn verliest iedereen aan deze prijzenslag. Bananenboeren blijven gevangen in armoede, de voedingsindustrie en supermarkten zien hun marges dalen en ook de consument levert in aan kwaliteit. Uit een studie in opdracht van Fairtrade Belgium blijkt bovendien dat de doorslaggevende aantrekkingskracht van bananen niet uitgaat van de prijs (70%) maar wel van de kwaliteit (87%). Supermarkten doen er dus goed aan om bananen van goede kwaliteit aan te bieden én het stunten achterwege te laten.
“Belgen zijn bereid om bijna het dubbele te betalen van de gangbare stuntprijzen. Die volgens de consumenten correcte prijs voor een kg bananen ligt bovendien hoger dan de gemiddelde prijs van Fairtrade bananen (1.89 euro per kilogram). Er is dus ruimte voor de supermarkten om exclusief Fairtrade bananen aan te bieden zonder klanten te verliezen. Concrete testen op de winkelvloer in binnen- en buitenland tonen heel duidelijk aan dat dat kan. Wij vragen aan supermarkten: maak van duurzame voeding het nieuwe normaal, daar wint iedereen bij,” aldus Lily Deforce, directeur van Fairtrade Belgium.
Momnteel betaalt vooral de bananenboer het gelag. Het gevolg van een jarenlange druk op de prijzen is dat de boeren minder krijgen voor hun bananen ondanks de sterk gestegen productiekosten. Zo stegen de kosten van verscheping en meststoffen de laatste vijftien jaar met meer dan 200%, van de verpakking met meer dan 60% en steeg de levenskost daarenboven met 85% (Colombia) of zelfs 350% (Dominicaanse republiek). Dit terwijl de verkoopprijs in ons land van een kg bananen sinds 2008 licht daalde. Deze scheef gegroeide situatie moeten we recht trekken. Daarom lanceert Fairtrade Belgium een sensibiliseringsactie, onderbouwd door haar witboek ‘Yellow Paper’. Fairtrade Belgium pleit hierin voor een voedingsketen die correcte prijzen hanteert en daarbij voldoende transparantie biedt. Deze zijn nodig om de kosten voor een duurzame productie te dekken en marge te voorzien voor ontwikkelingskosten van de boeren en hun coöperaties. Een groep experten berekende - in opdracht van Fairtrade International - dat een boer minstens 0.40 euro moet verdienen voor een kg bananen. Stuntbananen aan extreem lage prijzen kunnen die zekerheid onmogelijk bieden.
“Eigenlijk zouden niet duurzame producten onbetaalbaar moeten zijn want ze hebben een extreem hoge kost maar die is niet direct zichtbaar. Bijvoorbeeld, als boeren niet kunnen leven van hun oogst dan is er geen toekomst meer in de landbouw. Dan lonkt de stad of een vlucht naar het buitenland. Dat is maar één aspect. Uit de huidige situatie geraken is geen utopie. De marktwerking en de prijsdruk in de keten moeten veranderen. Het koopgedrag van consumenten kan dan niet anders dan volgen. Daarom roepen we vandaag uit tot ‘Fair Banana Day’, om voortaan enkel nog figuurlijk ‘rechte’ bananen te kopen en ‘kromme’ uit de markt te bannen,” besluit Lily Deforce directeur van Fairtrade Belgium.
