Zonder netwerk kan je geen kinderspullen delen

In de Kiekenstraat in de Gentse Brugsepoortwijk loop je via een poortje binnen in een waar kinderparadijs. Een wilgenhut op de binnenplaats, een overdekte ontmoetingsruimte, kleurige speeltuigen overal: dit is de uitvalsbasis van verschillende organisaties gericht op kinderen en jonge gezinnen. Hier vind je vzw Jong, een Gentse jeugdwelzijnswerkorganisatie, scoutsgroep De Zwaluw en vzw Gentse Spruiten, een burgerinitiatief met als missie gezinnen in Gent te ondersteunen. Dat gebeurt via speelmomenten, koffie-ochtenden, een online forum om informatie en tips uit te wisselen en sinds kort ook met de eerste Gentse Babytheek, een deelpunt waar leden babyspullen kunnen ontlenen.

We ontmoeten oprichtster en motor achter de organisatie, Jovita Goldschmidt, tussen een kleurige berg kinderspeelgoed, buggy’s, kinderzitjes en co-sleepers voor een gesprek over Gentse Spruiten en de Babytheek.

“De spullen die je hier ziet zijn de laatste maanden allemaal afgezet door mensen die onze vzw een warm hart toedragen,” vertelt Jovita. “De Babytheek is vorig jaar geopend in volle coronatijd, en mensen kwamen tot nu toe naar hier op afspraak. Deze week vieren we één jaar Babytheek Gent met een tuingala en een rommelmarktje. Alle spullen moeten nog in de kasten, we hebben nog wat werk.” (lacht)

Hoe kwam je op het idee voor een Babytheek?

“De Babytheek is eigenlijk een nieuw hoofdstuk in de werking van de Gentse Spruiten. Ik ben met Gentse Spruiten gestart in 2016 met de missie om ontmoetingen tussen jonge ouders te initiëren. Toen ik zwanger was van Finn, mijn zoontje, wilde ik graag contact maken en ervaringen delen met andere moeders. Maar dat was toch niet zo eenvoudig. Ik kom uit de Verenigde Staten en mijn man uit Duitsland en Groot-Brittannië. Een tijdje geleden kwamen we in Zwijnaarde wonen maar daar had ik geen netwerk. Nederlands is mijn derde taal en mensen spontaan ontmoeten op straat gebeurt niet vaak in Vlaanderen.

In Duitsland en de V.S. is het gewoon dat jonge moeders bijvoorbeeld één keer per maand samenkomen met andere ouders om een kopje thee te drinken en met de kinderen te spelen. Dat wilde ik ook graag. Daarom richtte ik een groepje op facebook op met de vraag of iemand mee koffie wilde drinken in Gent. In Engeland gebeurt zoiets vaak in de ‘community hall’, maar in Vlaanderen zijn zo’n gemeenschapshuizen vooral voor 50-plussers. Dus we besloten in een café af te spreken.

Op het eerste ontmoetingsmoment waren er twaalf mama’s en acht kinderen, het café zat propvol (lacht). Maar het was een succes. We zijn dat blijven doen tot de lockdown vorig jaar, elke week op dinsdag koffiedrinken, telkens in een andere bar. Tegelijkertijd groeide de facebookgroep snel aan: van 85 mama’s en papa’s bij de start tot meer dan 1.400 leden nu.”

Wie kwam er allemaal naar die ontmoetingen?

“Veel Vlamingen, maar ook best veel expats. Gent is een studentenstad en heel wat mensen komen en gaan, zoals jonge mensen die doctoreren en hun gezin meenemen. Zij komen Gentse Spruiten vaak al tegen voordat ze hierheen verhuizen, via facebook.”

Toch zijn jullie afgestapt van het caféconcept?

“Het is voor sommigen een drempel om telkens af te spreken op een plek waar je moet consumeren. Niet iedereen kan het betalen. Dat probleem legde ik voor aan Elke Decruynaere, Gentse schepen voor Gezinsbeleid en Jeugd, en dankzij de Jeugddienst en vzw Jong huren we een locatie op deze plek, in de Brugse Poort.”

Wanneer besliste je een Babytheek op te richten?

“Van in het begin was er al het idee om een Babytheek op te starten, maar we hebben ons eerst gefocust op ontmoeting. Tot corona kwam, waardoor we wel moesten stoppen met onze wekelijkse koffies. Toen kwam de Babytheek in een stroomversnelling. Uiteindelijk opende de Babytheek vorige zomer in volle coronatijd. Ondertussen hebben we al meer dan 80 leden. En de donaties lopen binnen. Maandelijks komen er zeker honderd mensen over de vloer.”

Jullie leden zijn een mix van Vlamingen en expats. Voor expats lijkt de combinatie ontmoetingen en Babytheek helemaal ideaal.

“Klopt. Zij komen hier enkele jaren wonen, meestal zonder netwerk, maar ook vaak zonder uitzet. Ze kunnen dan drie dingen doen om het betaalbaar te houden: nieuwe spullen gaan kopen bij IKEA, veel energie steken om kinderspullen op de tweedehandsmarkt te kopen of te verkopen, of naar de Babytheek komen. Die laatste optie is het minste werk én het goedkoopst.”

De Brugse Poort is een diverse wijk met veel gezinnen in kansarmoede. Bereiken jullie hen ook?

“Nog niet genoeg. Sinds de laatste zes maanden begint het wat te komen, maar voorlopig nog te weinig. We merken dat niet alle organisaties uit de buurt ons weten te vinden en mensen doorverwijzen. Maar we zetten erop in via een samenwerking met UITPAS en een communicatiecampagne. Er is ook een verlaagd tarief voor wie het lidmaatschap van 25 euro te duur is. We hopen op termijn 40 procent bezoekers aan te trekken met een kansarme achtergrond.”

Worden jullie ondersteund door andere organisaties?

“Zeer weinig. We worden ondersteund door De Transformisten, die ons hielpen met een opstartpakket en de digitale catalogus. Via hen maken we ook deel uit van een breder Babytheken-netwerk in Vlaanderen en Brussel. Bij de opstart kregen we een kleine subsidie van Vlaanderen Circulair en recent kregen we ook een budget van Stad Gent om meer kansarme gezinnen te bereiken via een communicatiecampagne. Maar een budget hebben we niet. Voor de inrichting van de ruimte - de tafel, gordijnen en kasten - heb ik zelf veel betaald en vrijwilligers hebben ze in elkaar gezet. We krijgen wel ook best veel donaties van Gentse Spruiten-ouders.”

Je spreekt veel over ontmoeting en netwerken. Wat vind je daar zo belangrijk aan?

“Netwerken in Gent is moeilijk. Er zijn weinig neutrale plekken om contact te leggen met andere ouders. Ik spreek veel mensen aan, maar word bijna nooit zelf aangesproken. Met Gentse Spruiten willen we niet enkel een dienst aanbieden - zoals babyspulletjes lenen - maar we willen vooral een netwerk uitbouwen. Mensen in onze online groep hebben elkaar al op honderd verschillende manieren geholpen. Door een woning te vinden, met een oplossing voor een plooibuggy die stuk gaat net voor je op vakantie vertrekt, met een babysit voor één nachtje. Vijf jaar geleden was het anders, maar nu is het moeilijk voor mij om door Gent te stappen zonder twee families te ontmoeten die ik ken via Gentse Spruiten.”

Een Babytheek heeft ook een belangrijke milieuvoordelen: meer mensen kunnen voort met minder spullen, die ze delen. Is ecologie ook voor jullie een drijfveer?

“Zeker. Duurzaamheid is voor ons zo logisch dat we er misschien weinig aandacht aan besteden in onze communicatie. Als wij investeren, is het in vooral houten speelgoed en kwalitatief materiaal. Al denk ik dat boven alles een netwerk onmisbaar is, als je duurzaam te werk wilt gaan met kinderspullen. Zonder anderen kan je niet delen en ontlenen. Spullen moeten kunnen circuleren.”

Heb je nog dromen voor de toekomst?

“Dat vraag je aan een echte dromer (lacht). Eén van de dingen die me goed lijkt, is een centrale ontmoetingsplek in Gent. Er zijn heel wat ouders uit Ledeberg en omstreken lid bij Gentse Spruiten, maar voor hen is de Brugse Poort ver. Zeker met kleine kindjes die middagdutjes doen. Een oud herenhuis met veel verdiepingen in het centrum van de stad lijkt me ideaal. Met betaalbare ruimtes om babyborrels te houden en verjaardagen te vieren, want daar is echt nood aan in de stad. Iedereen woont zo klein. Een satelliet-Babytheek in het zuiden van Gent lijkt me ook wel goed.”

Dat klinkt veelbelovend.

“Oh, maar ik heb nog dromen, hoor. Mijn echte droom is een Babytheek waar niet alles in kasten, achter gesloten deuren zit, en je moet reserveren via een online catalogus. Ik droom van een echt magazijn met rekken waar je door kan lopen, dingen kan bekijken en weer terugleggen, waar je zwangerschapskledij kan passen en wat kan snuffelen. Net zoals in een bibliotheek.”

Meer weten? Gentse Spruiten biedt een plek aan waar ouders kunnen samenkomen, ondersteuning en info kunnen vinden en geven. Een plek waar de kinderen centraal staan. Ontmoetingsmomenten van Gentse Spruiten zijn gratis.

Lidmaatschap bij de Babytheek kost 25 euro, waarmee je verschillende items tegelijkertijd kan ontlenen. Openingsmomenten zijn maandag en donderdag tussen 10u en 14u30, tijdens de vakanties zijn de openingsuren aangepast. Meer info over de Babytheek, een blik in de catalogus of een afspraak maken kan via deze website. 

Interview met Jovita Goldschmidt, oprichter van Babytheek Gent, door Isabelle Vanhoutte. 
Het gesprek vond plaats in de lokalen van vzw Gentse Spruiten in de Gentse wijk Brugse Poort in juni 2021. 
Foto's: Isabelle Vanhoutte.