Vanwaar kwam het idee om iets te doen rond plasticverbruik?
Ineke Van Nieuwenhove: “Na één van de vele filmpjes rond plastic vervuiling op Facebook besloten we in november met enkele vrouwen er iets aan te doen. Toen we hoorden dat Dagen zonder Vlees dit jaar niets deed, besloten we in dat gat te springen. Voor we het wisten, bedachten we een campagne voor heel Vlaanderen: Mei PlasticVrij. Daarmee willen we iedereen oproepen om minder plastic te gebruiken. Zelfs al doe je maar één ding: alle beetjes helpen. Zoals ik ooit las op Facebook: ‘Wat maakt één plastic fles minder van mij uit?’ Eronder stond: ‘7 miljard mensen.’ Dàt.”
Wie zit er achter het initiatief? Werkten jullie voordien al rond dit thema, of zetten jullie een soort van 'verontwaardiging' om in actie?
Ineke: “We zijn in hoofdzaak met drie, al werken er nog wat bevriende vrouwen in de zijlijn mee. Wij drie, dat zijn ikzelf (ex-chef redactie van het maandbad Goedele en docente hormoonyoga), Anne Wislez (hoofdredactrice Psychologies) en Mies Maria Meulders (VTM-stem en stress coach). Zelf leven we reeds vrij bewust, al lukt het ons ook niet om volledig plasticvrij te leven. Een campagne opzetten was nieuw terrein. Maar zelf hanteer ik wat Pipi Langkous zei: ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan.’"
Tien jaar geleden lagen er geen vergeten groenten, bio en veggie in de supermarkt. En kijk nu. Het is niet enkel wat supermarkten verkopen, het is ook wat wij kopen
"Het was alleen veel meer werk dan we vermoedden. Als je ziet dat een communicatiebureau met tien man een half jaar rond een campagne werkt, en wij dit in een paar maanden tijd proberen doen, dan zijn we eigenlijk volslagen gek. Maar het moet: de planeet kreunt. Intussen eten, drinken en ademen we al plastic. Gaat het om verontwaardiging omzetten in actie? Voor een stuk. Het gaat ook om liefde en respect voor hoe perfect deze wondermooie planeet in elkaar zit en ons alles biedt wat we nodig hebben. En hoe we daar zorg voor moeten dragen. We wandelen allemaal zo graag in de natuur, of rusten uit aan zee. Het is een cadeau waar we te licht mee omspringen. Liefde ook om mensen te verbinden: ja, we kunnen wél iets bereiken! Allemaal samen!”
Wat is er volgens jullie mis aan het plasticverbruik van de gemiddelde Vlaming?
Ineke: “Veel, maar dat ligt niet alleen aan de burger zelf. Er zijn nog steeds te weinig alternatieven. Wij begrijpen dat je als alleenstaande ouder met een fulltime job niet de tijd hebt om naar de biomarkt én de verpakkingsvrije winkel én… te gaan. Winkelketens en producenten moeten mee in het verhaal stappen. Maar er is heel wat dat je als burger wél kunt aanpakken. Alle wegwerpplastic bannen en weigeren: rietjes, wegwerpbestek, wegwerpzakjes… Je koffiebar erop aanspreken dat je geen wegwerpbeker wilt, noch voorverpakte koekjes en melkjes. Een drinkfles aanschaffen en overstappen op kraantjeswater. Weet je hoe fortuinlijk we zijn dat er bij ons drinkbaar water uit de kraan komt? Heel veel mensen in andere landen kunnen daar enkel van dromen."
"En dan is er nog onze wegwerpmentaliteit: het zwerfvuil dat elk jaar toeneemt, de goedkope kleding die wordt gekocht en na enkele keren wordt afgedankt. Dat breekt mijn hart. Grondstoffen zijn niet eindig. En recyclage is niét de oplossing. Dat is een pleister op de wonde, want aan het eind van de cyclus zit je toch met afval. Om nog te zwijgen van alle energie die nodig is voor recyclage."
Plastic is iets waar we vaak moeilijk voor kunnen kiezen om het niet te gebruiken. Bij Dagen Zonder Vlees zet je bewust vlees even aan de kant, maar bij plastic kan je vaak zelf niet kiezen (omdat alles tegenwoordig in plastic zit)?
Ineke: “Klopt, maar je kunt vaak wél een andere keuze maken en bepaalde producten links laten liggen. Ik bedoel maar: gehakte ajuin in een plastic potje, voorgesneden fruitsla, soepgroenten, worteltjes in plastic zakjes. We hoeven dit niet te kiezen. Elke andere keuze helpt. Tien jaar geleden lagen er geen vergeten groenten, bio en veggie in de supermarkt. En kijk nu. Het is niet enkel wat ze verkopen, het is ook wat wij kopen."
Hoe kunnen we als burger toch proberen om minder plastic te verbruiken? Is het eenvoudiger dan we denken?
Ineke: “Ja. Gewoon beginnen. Eén ding, wat voor jou nu haalbaar is. Herbruikbare tas? Check. Rietjes weigeren? Cool. Drinkfles en lunchbox kopen? Super. Geen ballonnen meer gebruiken? Dank je wel. Groenten en fruit onverpakt kopen? Hoera. En elke dag, week of maand opnieuw kun je kijken of je iets kunt toevoegen. Voor je het weet, zijn die nieuwe gewoontes deel van je leven. Het is heus niet zo moeilijk, gewoon even omschakelen.’
Gehakte ajuin in een plastic potje, voorgesneden fruitsla, soepgroenten, worteltjes in plastic zakjes. We hoeven dit niet te kiezen.
Wat willen jullie met Mei PlasticVrij bereiken?
Ineke: "Dat iedereen zich écht bewust wordt van het probleem. Niet alleen bewuste burgers, maar ook onze tantes, ooms, grootouders, collega’s en buren. En dat heel veel mensen effectief iets ondernemen: de eerste stappen zetten naar een meer plasticvrij leven. En voor wie het aandurft: daar ook open voor uitkomen en anderen aansporen mee in dit verhaal te stappen.’”
Hoe kunnen we meedoen in mei?
Ineke: “In de eerste plaats door je te registreren op onze website www.meiplasticvrij.be. We willen de overheid, producenten en winkelketens tonen: hey, jongens, er is een draagvlak! Dus zelfs al doe je één actiepuntje, alsjeblief, registreer je. En verder door zoveel mogelijk op je social media én in je leven te delen wat je zelf doet. Ik heb de afgelopen maanden samengezeten met overheden, parlementariërs, winkelketens… Daar gaat alles héél traag. Verandering zal er enkel komen onder druk van de consument. We hoeven ook niet op hen te wachten. Laten we ons leven in eigen handen nemen en andere keuzes maken. Laten we samen één grote beweging creëren. Doe het voor jezelf, voor je kinderen, en voor deze planeet.”
(denkt nog even na) “Weet je wat echt cool zou zijn? Dat all things plastic ‘vies’ zouden worden, en totaal not done. Zoals iemand op een TED-talk zei: dat we op den duur tegen elkaar zeggen ‘O nee! Ik zag hem uit een plastic flesje drinken. Duidelijk geen boyfriend material.’ Of: ‘O mijn god, gebruik jij nog wegwerpplastic? Dat is zoooo 2017.’ Hoe zalig zou dat zijn?”
www.meiplasticvrij.be
- De Burgerschool ondersteunt burgerinitiatieven met een klimaatproject of idee, een initiatief van Netwerk Bewust Verbruiken en Bond Beter Leefmilieu, met steun van de provincie Oost-Vlaanderen. -