Dat laatste gaf de woordvoerder van Lidl grif toe tijdens de Panorma-reportage De prijs van goedkoop eten. De ene vindt het te duur, de andere te goedkoop, maar laat ons eens kijken naar de prijzenstructuur. Hoeveel procent van die zak aardappelen gaat er effectief naar de boer? Ik neem nu aardappelen als voorbeeld omdat daar echt geen dure verwerking aan te pas komt in de keten. Aardappelen liggen in de supermarkt aan 99 eurocent per kilo. De boer krijgt daar vandaag iets meer dan 2 cent voor. Een verdubbeling van de prijs aan de boer zou maar enkele centen betekenen op het eindproduct! Als Colruyt het echt zo goed meent met de leveranciers, waarom dan niet eens 4 cent aan de boer betalen voor die aardappelen? Winkelprijs 1,01 euro ipv 0,99… met een bordje er bij dat de boer nu het dubbel krijgt, moet dat toch lukken?
Het aantal boeren is in vrije val. 24 Bedrijven per week, zes boer(inn)en per dag. Terwijl nu zelfs Kris Peeters pleit voor lokale voeding, wordt er niets gedaan om te voorkomen dat tegen 2027 de Vlaamse boeren allemaal verdwenen zijn.
Het antwoord van de meeste boerensyndicaten op de prijzencrisis is ook in de landbouw de alleenzaligmakende schaalvergroting invoeren. Daar zouden heel wat schaalvoordelen aan verbonden zijn. Maar voor wie zijn de schaalvoordelen en voor wie zijn de schaalnadelen? Schaalvergroting gaat gepaard met specialisatie, wat meteen de onderhandelingspositie van de producent wegveegt. Verder levert het overproductie met nog lagere prijzen tot gevolg en nog een reeks van wantoestanden: zelfmoord, dierenmishandeling, voedselverspilling, voedselschandalen, afkalvende voedingswaarde, … zowat alles eigenlijk gaat er op achteruit. Schaalvergroting is het probleem, niet de oplossing. Dat roept Wervel, de Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw, al 25 jaar. Het aantal boeren is in vrije val. 24 Bedrijven per week, zes boer(inn)en per dag. Dat is het gestaag tempo waarmee we de producenten van ons voedsel verliezen. Terwijl nu zelfs Kris Peeters pleit voor lokale voeding, wordt er niets gedaan om te voorkomen dat tegen 2027 de Vlaamse boeren allemaal verdwenen zijn.
Er zijn nochtans eenvoudige oplossingen. Neem nu de CSA-bedrijven. Zij verkopen geen aardappelen. Zij verkopen diensten. Ze vragen 250 tot 300 euro per persoon per jaar en hiervoor leveren ze de zorg voor het land en de teelten. Zij of hij vertelt je ook wanneer je wat kan oogsten en hoeveel en hoe je dat best doet. Met 50 tot 80 gezinnen kan je op deze manier een landbouwer een eerlijk, gegarandeerd en vooraf betaald inkomen geven. En het is geen margeverschijnsel meer, want het werkt. De schaalvoordelen van kleinschalige diensten-gebaseerde projecten spreken voor zich en tonen ons net het omgekeerde van wat er aan de gang is in het oude landbouwsysteem: er komen meer producenten bij, het inkomen stijgt, de kwaliteit van de producten stijgt, de prijs voor de consument is goed, er is bijna geen voedselverlies, er komt weer leven op het veld, de boer(in) lacht weer en er groeien weer bloemen.
Patrick De Ceuster
Wervel
Lees ook het opiniestuk Biecht van een luie consument, over dezelfde Panorama-reportage.
