Earth Overshoot Day is de dag waarop we als mensheid collectief hebben verbruikt wat de aarde in één jaar kan vernieuwen. Vanaf die dag tot 31 december duwen we onze planeet in het rood.
In 1970 was het de laatste keer dat de Earth Overshoot Day samenviel met het jaareinde. Sindsdien komt hij elk jaar een beetje vroeger. In 2018 en 2019 reikte de biocapaciteit van de aarde om te voorzien in de ecologische voetafdruk van de mens niet verder dan 29 juli. In 2020 zette corona een rem op de economische activiteit, de consumptie en de menselijke mobiliteit. Dat miste zijn effect niet: Earth Overshoot Day verschoof naar 22 augustus.
De coronacrisis is nog niet achter de rug. Toch laten de berekeningen Earth Overshoot Day in 2021 jammer genoeg opnieuw op 29 juli vallen. Wie in een zomer vol alarmerende getuigenissen over uitzonderlijke overstromingen in binnen- en buitenland, ongekende hitte in Canada, bosbranden in Siberië enz. nog een extra aanleiding zou zoeken om te spreken over de klimaat- en ecologische noodsituatie, heeft die met Earth Overshoot Day gevonden.
Vanwaar die datum?
Om de datum van Earth Overshoot Day te bepalen, combineert het Global Footprint Network de meest betrouwbare gegevens en de meest redelijke veronderstellingen om de toestand van de hulpbronnen van de mensheid te beoordelen. Veranderingen in koolstofemissies, biocapaciteit van bossen en andere factoren die van invloed kunnen zijn op de wereldwijde biocapaciteit (of ecologische voetafdruk) worden minutieus geëvalueerd.
Opmerkelijke oorzaken voor de verschuiving in 2021 ten opzichte van 2020 zijn:
- De menselijke CO2-voetafdruk is gestegen met 6,6%. De wereldwijde energiegerelateerde CO2-emissies bijvoorbeeld zullen naar verwachting met 4,8% groeien, aangezien het economisch herstel de vraag naar fossiele brandstoffen aanwakkert. Het wereldwijde steenkoolgebruik zou in 2021 een sprong maken en zo'n 40% van de totale CO2-voetafdruk uitmaken
- De wereldwijde biocapaciteit van bossen is afgenomen met 0,5%, grotendeels als gevolg van een piek in de ontbossing van de Amazone. Alleen al in Brazilië ging 1,1 miljoen hectare verloren in 2020; schattingen voor 2021 wijzen op een stijging van de ontbossing tot 43%
“Terwijl de VN het decennium van herstel van ecosystemen heeft aangekondigd op Wereldmilieudag, 5 juni 2021, maken die gegevens overduidelijk dat post-Covid 19-herstelplannen enkel succesvol zullen zijn op de lange termijn als ze de regeneratie van ecologische hulpbronnen en grondstoffenefficiëntie omvatten”, zegt Laurel Hanscom, CEO van Global Footprint Network, daarover.
Heeft de coronapandemie dan geen impact meer in 2021? Toch wel:
- De CO2-voetafdruk van transport is lager gebleven dan het niveau van voor de pandemie. Volgens het International Energy Agency (IEA) zal de CO2-uitstoot van binnenlands vliegverkeer en wegvervoer 5% onder het niveau van 2019 blijven, terwijl de internationale luchtvaart naar verwachting 33% lager zal zijn
#MoveTheDate, geen business as usual meer
Toen de coronapandemie over de hele wereld toesloeg, hebben regeringen aangetoond dat ze snel kunnen handelen en dat het mogelijk is om mensenlevens boven alles te stellen, zowel wat betreft regelgeving als uitgaven. Nu de gevolgen van klimaatverandering en de kwetsbaarheid van biologische hulpbronnen samen een "perfecte storm" vormen, is eenzelfde niveau (of een hoger niveau) van alertheid en snelle actie nodig.
In november, als een vermoeide wereld zijn aandacht richt op Schotland en de COP26, kunnen we samen de welvaart onze planeet verkiezen boven ellende
Van 31 oktober tot 12 november 2021 vindt in de Schotse stad Glasgow de 26ste VN Klimaattop plaats: de COP26, daar moet de nadruk liggen op directe actie. “In november, als een vermoeide wereld zijn aandacht richt op Schotland en de COP26, kunnen we samen de welvaart onze planeet verkiezen boven ellende. We kunnen en moeten voortbouwen op de pandemie: ons wereldwijde vermogen om te plannen, te beschermen en snel te handelen", aldus Terry A’Hearn, CEO van de Scottish Environment Protection Agency (SEPA).
Steden voorop
Door hun infrastructuur en bevoegdheden hebben steden heel wat hefbomen om hun grondstoffenefficiëntie en daarmee hun toekomst vorm te geven. In een wereld die ingrijpend verandert door klimaatverandering en steden blootstelt aan grote risico's, stemmen lokale beleidsmakers hun ontwikkelingsplannen af op de veerkracht die nodig is. Ongeacht internationale klimaatovereenkomsten geven vele steden daar nu al de hoogste prioriteit aan.
“Steden zijn ideale levende laboratoria voor sociale en ecologische innovatie. Ze bieden inzichten in echte oplossingen en transformatie. Universiteiten hebben de plicht om samen te werken met hun gaststeden om de voortgang naar een rechtvaardige duurzame toekomst te versnellen”, zegt professor Jaime Toney, directeur van het Centre for Sustainable Solutions van de University of Glasgow.
Voor Susan Aitken, voorzitter van de gemeenteraad van Glasgow, is de opdracht voor de COP26 glashelder: eindelijk een gepast politiek antwoord formuleren op de huidige ecologische en klimatologische noodtoestand.
Meer informatie
