Moedermelk is de meest duurzame voeding voor je baby. De melk is gezond, altijd vers op temperatuur, je hebt op elk moment en elke plaats voeding bij de hand en er blijft geen verpakkingsafval achter. Voor de productie, het transport en de verpakking van kunstvoeding daarentegen zijn heel wat grondstoffen en energie nodig. De eerste zes maanden heeft je kindje geen andere voeding nodig naast borstvoeding. Daarna kan je, in combinatie met vast voedsel, borstvoeding blijven geven zolang jij en jouw kindje het fijn vinden. Voor informatie of hulp kan je in Vlaanderen terecht bij heel wat organisaties en vroedvrouwen. Ze geven informatie over het belang van borstvoeding en het correct en frequent aanleggen van je baby in verschillende mogelijke houdingen. Verder geven ze praktische tips wanneer je wat extra ondersteuning nodig hebt of wanneer je werk en borstvoeding wil combineren. Bovendien betalen ziekenfondsen tijdens het eerste jaar na de geboorte tien huisbezoeken van een zelfstandige vroedvrouw volledig terug. Sommige vroedvrouwen zijn gespecialiseerd in borstvoeding en zijn daarnaast ook internationaal gecertificeerde lactatiekundige (IBCLC).
Borstvoeding is gezond, handig, goedkoop en goed voor het milieu.
Lactatiekundige vroedvrouwen kan je terugvinden via de Vlaamse Organisatie Van Vroedvrouwen, de Belgische Vereniging van Lactatiekundigen vzw en Wegwijs Borstvoeding. Daarnaast bestaan er ook gespecialiseerde borstvoedingsorganisaties die moeders, zorgverleners en andere geïnteresseerden ondersteunen en voorzien van de meest actuele informatie over borstvoeding. Zij organiseren regelmatig borstvoedingsbijeenkomsten en bijscholingen. Je kan deze ervaringsdeskundige borstvoedingsconsulentes contacteren via de La Leche League en Borstvoeding vzw. Ook bij de borstvoedingswinkels als Boops & Burps kan je terecht voor materiaal en advies. Moet je terug aan het werk? Op grond van een collectieve arbeidsovereenkomst heeft elke moeder recht om 1 of 2 keer per dag het werk te onderbreken om borstvoeding te geven of moedermelk af te kolven. Wil je graag borstvoeding geven, maar het lukt het niet om borstvoeding rechtstreeks aan de borst of 'eigen' afgekolfde moedermelk te geven, dan kan het een idee zijn om donormelk (afgekolfde melk van een andere moeder) te overwegen. Het (Nederlandse) Moedermelk Netwerk brengt ook Belgische vraagmoeders en donormoeders bij elkaar en geeft een handleiding om moedermelk veilig te delen.
Kan of wil je geen borstvoeding geven, dan is kunstvoeding een alternatief. Je kan hierbij ook kiezen voor biologische kunstvoeding. Voor de keuze van fles kan je kiezen tussen duurzaam bpa-vrij kunststof (babyflessen die polycarbonaat bevatten zijn verboden op de Europese markt), glas en zelfs roestvrij staal. Plastic flessen zijn lichter en onbreekbaar, maar worden op termijn dof van uitzicht. Een glazen babyfles is gegarandeerd vrij van schadelijke stoffen, maar is dan weer breekbaar. Er bestaan evenwel beschermhoesjes voor glazen flessen. Spenen worden gemaakt van latex (natuurrubber) of siliconenrubber (kunststof). Kind en Gezin maakte een handleiding voor het toedienen van flesvoeding.
Vanaf de zesde maand kan je ook starten met vaste voeding. Geef de voorkeur aan verse, lokale seizoengroenten en -fruit. Daarmee voorkom je dat er energie verbruikt voor het vervoer van de groenten en fruit uit andere landen, de verwarming van serres of de aandrijving van koelruimtes. Extra voordeel: seizoensproducten hebben meestal meer smaak en voedingswaarde. Op de seizoensgroentekalender van Velt lees je welke producten in welk seizoen in onze contreien groeien. Biologische voedingsmiddelen bevatten geen resten van chemische bestrijdingsmiddelen. Via de BioGenietenGids kan je bioboeren, -bakkers, -slagerijen, groentewinkels en zelfplukboerderijen in je buurt opzoeken. Door fairtrade producten te kopen, geef je boeren in het Zuiden een eerlijk loon. Fairtrade bananen zijn te koop in de meeste supermarkten. Op Labelinfo.be vind je een overzicht van productlabels voor biologische en/of fairtrade voeding. Hieronder vind je meer info over de keuze tussen hapjes, papjes en voeding in potjes.
In de handel vind je potjes met kant-en-klare babyvoeding. Die bevatten gepureerde gekookte vruchten, groenten en aardappelen, soms gemixt met vlees en vis. De kosten van een potje babyvoeding zijn over het algemeen hoger dan wanneer je ze zelf zou maken met verse ingrediënten. Bovendien stapel je er een hoop afval mee op (potjes, dekseltjes, energie die nodig is voor vervoer naar de winkels). Tips rond de bereiding van verse voeding voor je kind, vind je in het boekje Easy Peasy. Wil je niet elke dag in de weer zijn met papjes? Maak dan een grotere hoeveelheid en vries verschillende kleine porties in. Deze pagina geeft handige tips om zelf babypapjes te maken en te bewaren.
Vanaf zes maanden kan je borstvoeding combineren met de Rapley-methode. Bij deze methode wordt de voorkeur gegeven aan ongepureerde vaste voeding. Daarbij eten kinderen zelf stukken gestoomde groenten en fruit in plaats van papjes. Deze methode is een borstvoedingsvriendelijke manier van voedselintroductie bij baby's. Het kan zorgen voor een rustiger tempo van voedselintroductie op maat van het maagje van je kind en de borstvoeding. In de praktijk kan je met deze methode je baby zoveel mogelijk met de pot mee laten eten. Bovendien is het nuttiger en leuker voor je kind: je baby krijgt de controle over het eetgebeuren, en krijgt de ruimte om zelf smaken, kleuren, geuren, consistenties en texturen te ontdekken. Tijdens het begin van de borstvoedingsperiode bepaalt de baby het tempo en de hoeveelheid van elke voeding, en ook bij het introduceren van vast voedsel blijken baby’s goed in staat om zelf het tempo en de hoeveelheid te bepalen. Het uitgangspunt van de Rapley-methode is dat de baby zelf de kans krijgt om spelenderwijs voedsel en eten te ontdekken, en zelf te bepalen hoeveel vast voedsel zij/hij eet. Handig voor wat mobielere kids is de Monkey Platter: een groot bord waarop je verschillende gezonde voedingsmiddelen legt. Zet het bord op tafel zodat je kind erbij kan en laat hem/haar gewoon doen. Misschien moet je een beetje in de gaten houden dat zij/ hij geen ei aan de zetel smeert - maar laat het kind in elk geval zelf bepalen wat er in de mond gaat. Je kan er komkommer, tomaatjes en appel op leggen, maar evengoed wat biologisch vlees of tofu, eieren, kaas. Wat gestoomde groenten, stukjes zuurdesembrood met olijfolie... bedenk het maar!
Als je zelf vegetarisch eet, verkies je misschien ook om je kind geen vlees (en misschien zelfs helemaal geen dierlijke producten) voor te schotelen. EVA vzw maakte een dossier over vegetarisme bij baby's. Daarin vind je informatie over belangrijke voedingselementen in een vegetarisch eetpatroon en een overzicht van alternatieven voor zuivel en vlees.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat hormoonverstorende stoffen tot blijvende gezondheidsschade kunnen leiden. Deze stoffen zitten onder andere in onze voeding (bewaarmiddelen), in plastic en in verzorgings- en schoonmaakproducten. De hormoonverstorende stof bpa wordt nog steeds gebruikt in veel kunststofproducten en voedselverpakkingen. Zwangere vrouwen en kleine kinderen staan er dagelijks bloot aan. Kies waar mogelijk voor verse en onverpakte voedingsmiddelen. Bewaar je voedsel bij voorkeur in glas, keramiek of roestvrij staal. Vermijd voedsel uit blik en warm geen voedsel op in plastic schaaltjes, vooral niet in de magnetron. De Gezinsbond en de Nederlandse website Een Veilig Nest maakten een lijst met te vermijden hormoonverstorende stoffen in voeding(verpakking). Daarop kan je opzoeken wel stoffen zich in welke producten bevinden en hoe je ze kan herkennen en vermijden.
De katoenteelt heeft een grote ecologische impact op het milieu, omdat ze heel veel water en insecticiden vergt. Geef de voorkeur aan tweedehands slabbetjes of spuugdoekjes uit ongekleurd biologisch en/of fairtrade katoen. Dan kan je baby veilig kauwen of morsen zonder dat er schadelijke stoffen vrij komen. Het merk Bambdino heeft zelfs slabbetjes uit kurk. Ook milieuvriendelijk geteeld en verwerkt bamboe is een prima alternatief. Opgelet: de ene bamboestof is de andere niet. Koop je slabbetjes met een van deze labels, dan weet je dat ze gemaakt zijn met respect voor de natuur en/of arbeidsomstandigheden. Op baby.ecoplan.be vind je heel wat (web)winkels die slabbetjes en doekjes uit duurzame stoffen verkopen.
