In Frankrijk is de ziekte van Parkinson erkend als beroepsziekte bij landbouwers die minstens 10 jaar aan pesticiden zijn blootgesteld. Volgens studies zijn hormoonverstoorders mede de oorzaak van een lager IQ, obesitas en vruchtbaarheidsproblemen.
Meer en meer wordt duidelijk welke impact pesticiden hebben op de gezondheid. In Frankrijk is de ziekte van Parkinson erkend als beroepsziekte bij landbouwers die minstens 10 jaar aan pesticiden zijn blootgesteld. Eveneens in Frankrijk liep een boer hersenschade op nadat hij dampen van een onkruidverdelger had ingeademd. Na jaren juridische strijd is in 2015 de producent Monsanto schuldig bevonden. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) maakte een grondige studie over het hormoonverstorende effect van gewasbeschermingsmiddelen. EFSA hield 41 actieve stoffen onder de loep. Daarvan bleken 15 stoffen effectief hormoonverstorend te werken. Om een idee te geven: volgens studies zijn hormoonverstoorders mede de oorzaak van een lager IQ, van obesitas, vruchtbaarheidsproblemen en zelfs 5 procent van de autismegevallen. Professor Grandjean van de Harvard Universiteit adviseert dan ook aan zwangere vrouwen en kinderen om hormoonverstorende stoffen te vermijden, bijvoorbeeld door zo veel mogelijk biologisch te eten.
Een voorbeeld: neonicotinoïden is een verzamelnaam van enkele pesticiden tegen insectenvraat. Vermoedelijk zijn deze stoffen een bedreiging voor de bijen. Daardoor zijn ze sinds 1 december 2013 in Europa verboden voor particuliere gebruikers en streng gereglementeerd voor professionele gebruikers, zoals landbouwers. In 2014 voerde de VMM voor het eerst metingen uit op 92 plaatsen in Vlaamse waterlopen. De drie neonicotinoïden werden op respectievelijk 90, 44 en 26 procent van de meetplaatsen gevonden. Maar niet alleen dat. Er zijn geen Vlaamse of Europese normen, maar een Nederlandse studie vermeldt wel veiligheidsdrempels. Twee van deze stoffen overschrijden deze drempels. De VMM vermoedt dus dat ze ons ecosysteem verstoren.
De erkenning van glyfosaat, de actieve stof in onder andere RoundUp, is gebaseerd op proeven uit 1978. Op 6 november 2015 verscheen een opmerkelijk wetenschappelijk artikel dat stelt dat glyfosaat 300 keer schadelijker is dan wat blijkt uit de proeven van 1978. Ondertitel bij dit artikel: wetenschappelijke fraude. In Europa gebeurt de beoordeling van pesticiden op basis van de actieve stof. Zo rees er onlangs verwarring: het Europese voedselagentschap European Food Safety Authority (EFSA) beweerde dat glyfosaat waarschijnlijk niet kankerverwekkend is, terwijl het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) het tegendeel vaststelde. EFSA bekeek alleen glyfosaat; IARC onderzocht glyfosaat in combinatie met de andere stoffen in kant-en-klaarmengsels, waaronder een stof die plantencellen openmaakt zodat glyfosaat gemakkelijker kan binnendringen. De beoordeling per stof gaat ook voorbij aan het feit dat er tijdens de teelt meer dan één product gespoten wordt. In maart 2015 verscheen een rapport van het EFSA waaruit bleek dat op 27,3 procent van de onderzochte groenten, fruit en granen in de EU, twee of meer residu’s van pesticiden gevonden werden. De versterkende effecten van deze mengeling worden niet in rekening gebracht. Met andere woorden: wetenschappers spreken elkaar weleens tegen, en de wetgeving brengt geen verheldering.
Lees jij alle kleine lettertjes? Volgens een enquête van de Universiteit Gent bij 900 Vlamingen leest 15 procent van de particuliere gebruikers het etiket van pesticiden niet. 45 procent vindt het niet duidelijk. En 30 procent giet resten en spoelwater gewoon in de gootsteen. De pesticidensector mag zich dan wel indekken met waarschuwingen op het etiket, het effect daarvan is klein.
Velt, de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren, organiseert alvast een campagne om alle pesticiden tegen 2020 uit de winkelrekken te krijgen.
Meer weten? Klik hier.
