Autodelen, waarbij deelwagens door verschillende huishoudens na elkaar gebruikt worden, is aan een ware opmars bezig in België. Sinds 2015 is het aantal autodeelinitiatieven verdubbeld en uit een rondvraag van Autodelen.net blijkt dat alle autodeelaanbieders samen meer dan 180.000 autodelers registreren. Autodelen (en andere vormen van gedeelde mobiliteit) is niet meer te stoppen als volwaardig alternatief voor het bezit van een (tweede) privéauto! Bovendien blijkt de transitie naar zero-emissie zich bij de autodeelaanbieders significant veel sterker door te zetten dan in de privé-autovloot.
Autodelen is een essentiële schakel in een duurzame mobiliteitsmix. Het is een valabel alternatief voor de eigen (tweede) wagen, waarbij het reflexmatige autogebruik plaatsmaakt voor een rationele, flexibele keuze uit diverse mobiliteitsalternatieven. Autodelen zorgt voor meer (duurzame) mobiliteit en maakt combimobiliteit mogelijk in voor – en natransport (bv. combinatie fiets, trein, deelwagen) en in tijd (bv. vandaag de fiets, morgen de (deel)auto en overmorgen de trein). Bovendien draagt autodelen in belangrijke mate bij tot een betere luchtkwaliteit, meer open, publieke ruimte en het behalen van de klimaatdoelstellingen.
Het overgrote deel van deze personen is te vinden in Vlaanderen en Brussel en is ongeveer gelijkmatig verdeeld over de twee gewesten (resp. 70.000 en 75.000). De laatste 2 jaar steeg het aantal autodelers in Vlaanderen met 250% (van 28.000 naar 70.000). In Brussel is de relatieve stijging nog veel frappanter en zien we een stijging van 350% op twee jaar. In Wallonië is autodelen nog net iets minder populair.
Een drietal autodeelinitiatieven bestaat al meer dan 10 jaar. In 2012 doken de eerste nieuwe initiatieven op en sinds 2015 is het aantal autodeelbedrijven in België verdubbeld (van 8 naar 16). Opvallend en hoopgevend is dat nieuwe startups steeds resoluut voor elektrisch autodelen kiezen en ook de anderen proberen hun vloot stelselmatig te vergroenen. Momenteel rijden er ca. 450 elektrische deelwagens in België. Met een aandeel van 7% op de totale Belgische autodeelvloot scoort autodelen ruim 50 maal beter dan het aandeel elektrische privéwagens in het totale Belgische wagenpark.
Volgens Jeffrey Matthijs van Autodelen.net is het dus slim van de overheid om maximaal in te zetten op incentives en laadinfrastructuur voor de verdere ontplooiing van elektrisch autodelen. ‘Elektrisch autodelen is immers een laagdrempelige, eerste kennismaking met elektrisch rijden waarvoor de Belg toch nog enige koudwatervrees blijkt te hebben. Bovendien stijgen de milieuvoordelen maximaal door in te zetten op zeroemissie deelvoertuigen’, aldus Jeffrey Matthijs.
De twee langst bestaande autodeelsystemen zijn het zgn. roundtrip station based autodelen (waarbij je een deelwagen oppikt en terug plaatst op dezelfde standplaats) en het particulier, kostendelend autodelen. Beide systemen kennen jaar na jaar een vrij gelijklopende stijging van maar liefst 20 à 30%. In 2012 vonden de eerste peer to peer autodeelsystemen, zeg maar de AirBnB voor autodelen, hun weg naar België. Na een eerder aarzelende start kent deze vorm van autodelen nu ook een sterke stijging. Sinds 2016 startten ook enkele free floating systemen in Brussel en Antwerpen. Hierbij kan je de auto oppikken met je smartphone en ergens anders in de stad weer achterlaten. Een verklaring voor de grote stijging bij die laatste twee systemen is deels te vinden in het feit dat zij zeer laagdrempelige inschrijvingsprocedures hanteren waardoor het eenvoudig is te registreren en te testen.
Naast bovenstaande redenen is de enorme stijging ook te verklaren door de trend van de deeleconomie in het algemeen en zijn mensen steeds minder op zoek naar bezit maar naar eenvoudig te gebruiken flexibele systemen. Voor stadsbewoners geldt dan weer het gebruiksgemak van een deelwagen en bv. het niet dagelijks moeten zoeken naar een parkeerplaats voor een privéauto. Tot slot zien we zowel op beleidsvlak als bij een sterk groeiend deel van de Belgen meer bewustzijn en een ‘sense of urgency’ op vlak van het klimaat. Autodelen is een concrete stap om een steentje bij te dragen.
Autodelen is nog steeds het meest populair in de grote steden. Brussel, Antwerpen, Gent, Mechelen en Leuven zijn de koplopers maar de laatste twee jaar zien we ook een verschuiving in Vlaanderen naar minder grote steden tot zelfs eerder rurale gebieden. Zo zijn er autodeelaanbieders met een eigen vloot actief in 45 Vlaamse gemeenten (15%) en dus niet enkel in de grote steden maar ook bv. in Ieper, Tielt, Beveren, Maldegem, Lochristi, Beersel, Deinze, … Ook lokale overheden (bijna 1 op 10) zetten steeds meer in op autodelen door bv. één of meerdere eigen wagens te delen met de bevolking buiten de kantooruren. Het valt op dat het vnl. over kleinere gemeenten gaat zoals bv. Schoten, Brasschaat, Duffel, Evergem, Glabbeek en Sint-Truiden. Ook particulieren overal in Vlaanderen zijn steeds meer bezig met het delen van hun eigen wagen. Hierdoor telt Vlaanderen ruim 200 gemeenten waar er een aanbod van minstens één deelwagen is. Het is slechts een kwestie van enkele jaren vooraleer autodelen in elke Vlaamse gemeente aanwezig is.
