Black Friday is een Amerikaanse traditie, de dag na Thanksgiving, die langzaamaan is overgewaaid naar Europa. Een massa mensen die ’s nachts voor de deur van de winkel staan te wachten, en bij de opening elkaar overrompelen om zo snel mogelijk goedkope spullen te pakken te krijgen. Mensen die ruzie maken en elkaar omver duwen om toch maar die goedkope televisie te bemachtigen. Mensen die alle kapstokken met kledij van het kledingrek trekken zonder te kijken naar de kledij, want het is toch spotgoedkoop. Het zijn de typsiche Black Friday beelden die we zien op het nieuws. Massaconsumptie ten top. Winkels en bedrijven maken van de goedkope ‘holiday shopping’ een echte vakantiedag. Het doel: de consument moet kopen, kopen, kopen. Bedrijven hopen op het ‘target effect’: shoppers komen met de intentie om één bepaald product te kopen dat in solden is, maar gaan uiteindelijk de winkel buiten met veel meer spullen dan hun intentie was.
Het gevolg van massaconsumptie is duidelijk: de afvalberg met spullen groeit elk jaar en het klimaat verzuipt door onze overmatige consumptie
Als klimaatverandering in de media komt, gaat het vaak over groene energie, plasticvervuiling, mobiliteit,… Maar vaak wordt de essentie van het probleem over het hoofd gezien: we consumeren veel. Te veel. Tegenwoordig zijn spullen zodanig goedkoop dat we aan het massaconsumeren zijn geslagen. Maar die overconsumptie nekt het klimaat. Denk maar aan het gebruik van fossiele brandstoffen voor de productie, het verslindende water- en grondstoffenverbruik, het wereldwijde transport,... Volgens het Circularity Gap Report (2018) is 67 procent van alle CO2-uitstoot gelinkt aan inefficiënt materialenbeheer. Daarnaast staat kwantiteit steeds meer boven kwaliteit, en worden spullen gemaakt die geen lange levensduur kennen. De producent is daarbij niet verantwoordelijk voor herstelling of terugname van het kapotte product. Bovendien kopen we ook meer en meer spullen, die we vaak helemaal niet nodig hebben. En vergeet ook de vaak onrechtvaardige arbeidsomstandigheden niet van de vele werknemers. Het gevolg is duidelijk: de afvalberg met spullen groeit elk jaar en het klimaat verzuipt door onze overmatige consumptie.
Doe je dit jaar eens niet mee aan Black Friday? Dan hebben wij 6 alternatieven klaarstaan voor jou:
Als protest op de vele koopjesdagen ontstond in 1992 de internationale ‘Buy Nothing Day’, steeds op dezelfde dag als de koopjesdag Black Friday. Op de internationale ‘Niet-winkeldag’ roepen organisaties op om een dag niets te kopen. Waarom? Uit protest tegen de wegwerpmaatschappij waar we steeds meer en steeds goedkopere spullen moeten kopen. Kan jij het ook? Gewoon eens niets kopen? Doe dan mee aan de Buy Nothing Day op vrijdag 23 november (of zelfs wat langer).
Vaak doen mensen mee aan Black Friday om cadeautjes voor de feestdagen in te slaan. Want het geven van cadeaus lijkt vaak de enige optie. Al bestaan er steeds meer alternatieven voor het geven van spullen (die vaak toch niet gebruikt worden). Trendwatcher James Wallman zegt in zijn boek 'Ontspullen' dat we beter ervaringen kunnen verzamelen dan spullen. Steeds meer kiezen mensen voor een 'belevenis' als cadeau: samen een musea bezoeken, een ticket voor een concert of theatervoorstelling, een babysitcheque, een (zelfgemaakte) waardebon voor een etentje thuis of op restaurant, een dagje gaan wandelen,... Mogelijkheden alom!
Het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek heeft de voetafdruk van de Vlaamse consument berekend. Daaruit blijkt dat er jaarlijks gemiddeld twintig ton CO2 in de lucht wordt gestoten om de consumptie van de gemiddelde Vlaming mogelijk te maken. Maar we hoeven niet steeds meer te consumeren. Deel, ruil of ontleen de spullen die je nodig hebt. Door spullen te delen en ruilen, heb je toegang tot een product, zonder dat je het zelf per se moet bezitten. De voordelen: je bespaart plaats in huis, geeft minder geld uit en slaat nog eens een praatje met de persoon met wie je deelt. Op www.gedeelddoor.be verzamelen we alle deelinitiatieven.
Met een beetje zoeken, vind je bijna alles tweedehands: bij kennissen, op tweedehandssites, rommelmarkten of in de Kringwinkel. Om je op weg te helpen, maakten we een overzicht van de bestaande tweedehandskanalen. Er zijn heel wat voordelen aan tweedehandsspullen kopen: je legt geen druk op het klimaat, je bespaart héél wat centen, je vindt vaak unieke stukken én het is goed voor de sociale economie!
In tegenstelling tot vroeger is shoppen de dag van vandaag eerder een hobby geworden. Vaak kopen mensen spullen die ze eigenlijk helemaal niet nodig hebben. Voor je nog eens iets koopt, denk dan even na of je iets gelijkaardigs misschien al thuis hebt liggen. Misschien heb je al in huis wat je zoekt, of kan je een ander product voor hetzelfde doel gebruiken.
Zijn vorige stappen te omslachtig, of leverden ze geen resultaat op? Koop dan van een nieuw product de meest duurzame variant, gemaakt uit eerlijke materialen (fairtrade, lokaal, met een keurmerk, ecologisch, biologisch).
Lees ook:
