Na een klein halfuur treinen vanuit Brussel Noord lijkt het alsof de NMBS ons in een andere, veel kalmere wereld heeft gedropt. We komen aan in station Heizijde, een gehucht in de gemeente Lebbeke. Heizijde is op het eerste gezicht zoals veel andere Vlaamse dorpen: lintbebouwing en kavels met grote, vrijstaande huizen – zegmaar het schrikbeeld van de huidige Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck. Toch kan het ook hier anders, Cohousing HuisElf bewijst dat. Het kleinschalige project wordt – letterlijk en figuurlijk – bijeengehouden door duurzame cement en zet in op compact wonen op het platteland.
Samenhuizen plofte op de sofa voor een tas thee met HuisElf-initiatiefnemers Bruno Verschaeve en Helene Erauw. Bruno was al jaren gebeten door het idee achter cohousing: “Ik woonde jaren samen in een ‘gewoon’ huis. Toen viel het me op dat wonen met slechts twee personen eigenlijk niet handig is. Als je een bordspel wilt spelen of een film wilt kijken, kun je maar aan één persoon vragen of die mee wil doen. En als die geen zin heeft, heb je pech. In een cohousing zijn er altijd andere mensen in de buurt.”
Helene woonde lange tijd in een gemeenschapshuis in Antwerpen: “Ik heb met veel plezier een huis gedeeld, maar na een tijdje merkte ik dat ik behoefte had aan meer privacy.” Toen Helene langskwam bij Bruno om een vrijgekomen kamer te bezichtigen, was ze meteen verkocht: “Zeker op de tuin ben ik echt verliefd geworden”.
Inmiddels zijn Helene en Bruno een koppel en wonen ze met hun 7-jarige zoontje in één van de appartementen in het project, op de begane grond van hetzelfde huis wonen Bruno’s ouders. Het andere huis aan de straatkant is een gemeenschapshuis, dat wordt bewoond door Lut en Helga. Daarnaast is er nog plaats voor twee koopwoningen die nog gebouwd worden.
De oude hoeve die Bruno in 2008 aankocht, renoveren Bruno en Helene zelf. Ook de nieuwgebouwde delen stampten ze grotendeels zelf uit de grond, met hulp van een aannemer en vrijwilligers. Zelfbouw vraagt veel tijd en kennis of opleiding als je de kennis nog niet bezit. Voordeel is dat je ermee kunt besparen op de bouwkost en ook dat je helemaal zelf in de hand hebt wat voor materialen je gebruikt. (tekst gaat verder onder de video)
Bekijk de video van Samenhuizen over HuisElf:
Daarom kozen ook Bruno en Helene voor zelfbouw: zij gebruikten zoveel mogelijk ecologische materialen in de renovatie en verbouwing. Daardoor weerspiegelen zowel de tuin als de gebouwen van HuisElf de ecologische visie van Bruno en Helene. Al vraagt zelfbouw ook de nodige flexibiliteit: “Vaak hadden we op voorhand een uitgesproken idee van wat we wilden. De realiteit werd vaak heel anders, omdat we ons moesten aanpassen aan de omstandigheden of omdat anderen met goede suggesties afkwamen. Hierdoor werd de realiteit eigenlijk altijd beter dan we verwacht hadden.”
De grote tuin (1000 m2) is ingericht volgens de principes van permacultuur: “Onvervuild water uit het huis loopt de tuin in en daarmee laten we de natuur zijn gang gaan. Op minder dan een halfjaar tijd zijn de salamanders en kikkers teruggekeerd, dat was fantastisch om te zien!” Permacultuur houdt ook in dat de tuin meer dan alleen een plaats is om van de rust te genieten: “We hebben ‘s zomers bijna 25 soorten fruit uit eigen tuin, geweldig toch? We moeten er ons nog in verdiepen, maar we hopen binnenkort ook biologische groenten uit eigen tuin te kunnen eten”, zo vertelt Helene trots. In de afwerking van de muren van het gemeenschappelijke paviljoen gebruikten Bruno en Helene natuurlijke en duurzame materialen zoals leem en ecologisch hout. En om de woningen ook energiezuinig te maken kozen ze voor ecologische muurisolatie.
Duurzaamheid gaat voor Bruno en Helene verder dan ecologische bouwmaterialen en permacultuur in de tuin. Ook het reduceren van stress in je woonomgeving kan een wereld van verschil maken. Beiden werken niet meer buitenshuis en wijden zich voltijds aan hun project. “Tot vorige week woonde hier nog een ander gezin uit Brussel. Zij woonden hier omdat hun eigen appartement gerenoveerd werd en daarom tijdelijk onbewoonbaar was. In hun tijd in HuisElf is dat gezin echt tot rust gekomen en hebben ze zich gerealiseerd dat ze nood hebben aan meer tijd samen als gezin. Dat ze hier zelf tot dat inzicht kwamen is mooi om te zien”, zo vertelt Bruno.
Lut – bewoonster van het gemeenschapshuis – komt er ook bijzitten. Na een stukgelopen relatie trok zij tijdelijk in bij haar dochter. “Het samenhuizen beviel boven verwachting goed, vandaar dat ik daarna een grote woning huurde – om opnieuw te gaan samenhuizen.” In HuisElf deelt Lut een keuken, woonkamer en badkamer met Helga – de twee leerden elkaar kennen in een ander gemeenschapshuis en zijn inmiddels goed bevriend.
Huurders en huiseigenaars die in hetzelfde project samenwonen, hoe zorg je ervoor dat beide groepen even betrokken zijn? De belangen van huurders en huiseigenaars zijn soms verschillend, maar in HuisElf worden de huurders ook betrokken bij beslissingen. “We leven op basis van gelijkwaardigheid met elkaar samen.” Om de samenhang in de groep te bevorderen en om ook de klussen in het project te klaren, is het elke maandag klusdag in HuisElf, waaraan de bewoners vrijwillig deelnemen. “Daarnaast is het elke elfde dag van de maand ook HuisElfdag. Die dag doen we iets leuks met de bewoners die daar tijd voor hebben, bijvoorbeeld een wandeling of een picknick.”
HuisElf zoekt nog nieuwe bewoners, maar wat als die niet perse achter de waarden van Bruno en Helene staan? “We vragen niet dat iedereen precies hetzelfde denkt en vindt als wij, maar we verwachten wel dat ze rekening houden met hoe wij de dingen zien. Stel je voor, een nieuwe bewoner die zijn eigen woning in de verf zet en vervolgens zijn verfwater in de tuin uitkiept… Dat willen we echt niet. Maar in de tuin zijn er bijvoorbeeld ook delen die de vader van Bruno beheert en die niet de principes van de permacultuur volgen. Het is belangrijk dat iedereen ook zijn eigen ding kan doen, maar we moeten ook rekening houden met elkaar.”
Over wat ze in de toekomst graag zouden zien, zijn Bruno en Helene duidelijk: nieuwe bewoners. Er is nog een plaats vrij in het gemeenschapshuis, maar vooral ook om de twee koopwoningen te bouwen zoekt HuisElf nog kandidaten. “We zoeken mensen die echt goesting hebben om hun schouders mee onder dit project te zetten. Het liefste zijn dat mensen die qua talenten, kennis of vaardigheden een aanvulling zijn op wie hier al woont. (Lacht) Dan kunnen die meteen workshops geven in ons gemeenschappelijke paviljoen.”
Interesse om in HuisElf te wonen? Klik hier voor meer info over de koopwoningen en klik hier voor info over de beschikbare kamer in het gemeenschapshuis.
Meer info over HuisElf? Bezoek de website van HuisElf.
