Onze huishoudtoestellen worden steeds geavanceerder en complexer. Ze bevatten meer onderdelen en functies, die allemaal kapot kunnen gaan. Die trend illustreren de deelnemers aan deze workshop door enkele strijkijzers uit elkaar te halen.
Een traditioneel stoomstrijkijzer bevat een waterreservoir met een verwarmingselement om stoom te genereren, zoals een waterkoker. Een elektromagnetische klep laat de stroom door naar het strijkijzer; een drukregelaar en een thermostaat zorgen ervoor dat de opwarming van het water op tijd stopt; twee zekeringen beschermen het toestel tegen elektrische spanningspieken. Die componenten zijn allemaal generiek en dus relatief eenvoudig te vervangen.
Strijkijzers met stoomgeneratoren zijn geavanceerder. Het waterreservoir zit in een grote bak in plaats van in het strijkijzer zelf, waardoor het ook tijdens het strijken kan worden bijgevuld. Niet het hele reservoir wordt opgewarmd; het toestel pompt het water in een klein keteltje waar het wordt verhit. Daarmee is het toestel efficiënter dan het klassieke stoomstrijkijzer. Het strijkijzer bevat ook elektronica die de ingebouwde verklikkerlampjes bedient en het toestel aanstuurt zodat het krachtiger en stabieler stoom kan aanmaken.
Elektronica, verschillende componenten op een printplaat, vind je in zowat alle hedendaagse apparaten: van koffiemachines over wasmachines tot LED-lampen. Wist je dat LED-verlichting een printplaatje bevat dat de spanning reguleert en de LED-verlichting zo beschermt tegen schommelingen in stroomtoevoer en spanning? Het jammere is: wanneer dat printplaatje kapot gaat, kun je het meestal niet repareren en moet je de hele wandlamp of lichtstrip of ... weggooien.
Bovendien kan elektronica de reparatie bemoeilijken. De elektronica kan bijvoorbeeld de pomp blokkeren bij een signaal van een defecte sensor, waardoor het moeilijker is om te de verschillende onderdelen te testen.
In de workshop werd ook een defect Senseo koffieapparaat opengevezen. Zoals de meeste koffiezetapparaten bevat het een pompje dat het water van een reservoir naar de ketel pompt. Ervaren herstellers weten dat er eigenlijk maar twee soorten pompjes bestaan en dat die pompjes gebruikt worden door alle merken, voor allerlei toepassingen.
Het gebruik van zulke uitwisselbare onderdelen vergemakkelijkt de reparatie, want reparateurs kunnen die pompjes standaard in voorraad houden. Zo duren herstellingen niet te lang vanwege een wachttijd op wisselstukken. Bovendien kunnen de pompjes gerecupereerd worden uit defecte toestellen. In ons geval is de Senseo niet te herstellen, maar het pompje werkt nog wel en wordt zorgvuldig bijgehouden om volgende keer misschien een stoomstrijkijzer mee te herstellen.
Zowel bij strijkijzers als koffiezetmachines zijn de meeste problemen een gevolg van kalk in het water, dat vrijkomt wanneer het water boven 67° opgewarmd wordt. Die kalk slaat aan op de verschillende onderdelen. Bewegende onderdelen komen vast te zitten, waardoor het toestel niet meer functioneert.
Kies voor eenvoudige toestellen als je de extra functionaliteit niet nodig hebt, en onderhoud je toestellen regelmatig door ze te ontkalken en de filters leeg te maken. Aan de fabrikanten vragen we om waar mogelijk uitwisselbare onderdelen te gebruiken en om de elektronica voldoende te beveiligen tegen de variërende gebruiksomstandigheden.
Het Grote Repareeronderzoek is de roepnaam van 'Repairable', dat is een project van Netwerk Bewust Verbruiken in samenwerking met Vlaanderen Circulair - lees hier meer.
Foto: Netwerk Bewust Verbruiken / Tekening: Inge Bogaerts
