Femma onderzoekt de 30-urenwerkweek

Evenwichtige combinatie werk en privé

40% van de werkende vrouwen in Vlaanderen werkt deeltijds. 23% doet dit voor de zorg voor kinderen of andere personen en 24% voor andere persoonlijke redenen. “Dat zorgt ervoor dat deze vrouwen minder loon krijgen, minder carrière maken én een lager pensioen hebben. Daarenboven doen ze nog heel wat onbetaald werk in het huishouden dat niet wordt meegenomen in de economische modellen. De keuzes die deze vrouwen maken, zijn een gevolg van een samenleving die onvoldoende rekening houdt met het opvoeden van kinderen, met mantelzorg, met vrijwilligerswerk, met zelfzorg èn met huishoudelijke taken. Wij pleiten niet voor een huishoudloon, maar wel voor meer tijd en een betere verdeling van huishouden en zorg tussen mannen en vrouwen”, zegt Ilse De Vooght van Femma.

Toen we met ons idee naar buiten kwamen, kregen we reacties als ‘van de pot gerukt’ of ‘science fiction’. Dat toont aan dat het thema nog niet leeft

Vroeger bleef er iemand thuis voor het huishouden en de zorg. Nu moeten we dit ‘rond’ het voltijdse werk plannen. Dit is voor velen niet evident, ook voor kinderen niet. Bovendien is een vijfde van de ouders alleenstaand. Die hebben het volgens Ilse vaak nog moeilijker om gezin en werk te combineren. “Dat is niet oké. Je moet werken om te leven en niet omgekeerd. Volgens ons moet de norm voor voltijds werken naar omlaag en moeten we op zoek gaan naar een evenwichtige combinatie tussen werk en privé.”

Minder werken is een taboe

Volgens Ilse is minder werken vandaag de dag beleidsmatig nog een taboe: “Bij beleidsmakers heerst het idee dat je moet werken tot je erbij neervalt. We leven om te werken, en als je dat niet doet dan ben je minder waard of een profiteur. Toen we met ons idee naar buiten kwamen, kregen we reacties als ‘van de pot gerukt’ of ‘science fiction’.”

Nochtans kon Femma onder meer in focusgroepen constateren dat arbeidsvermindering goed zou zijn voor veel mensen. “Velen houden zich recht met koffie, slapen te weinig, hebben stress,… Twee op de drie Belgen heeft stress op het werk, 1 op de 10 Belgen neemt antidepressiva, er zijn stijgende cijfers van burn-outs, mensen voelen stress door de prestatiemaatschappij,… Dat zijn ook kosten voor de samenleving.  Toch is het voor velen moeilijk om in te zien dat een kortere werkweek hier een stuk van de oplossing kan bieden, omdat werk en privé dan beter combineerbaar zijn.”

Experiment 30-urenwerkweek

Enkele jaren geleden publiceerde Femma het dossier ‘Combinatie van betaalde en onbetaalde arbeid’. Sindsdien ging de bal aan het rollen. “Bij de opmaak van ons nieuwe beleidsplan dachten we ‘practice what you preach’. We wilden onze ideeën omzetten in actie op organisatieniveau. Daarom gaan we in 2019 voor één jaar de 30-urenweek invoeren in onze organisatie, met behoud van loon. We willen hiermee onderzoeken welk effect minder werken heeft op de levens van onze medewerkers, hun partners en hun kinderen.”

We willen met dit experiment onderzoeken welk effect minder werken heeft op de levens van onze medewerkers, hun partners en hun kinderen

“We hebben al 2 jaar voorbereidend werk gedaan voor dit experiment, zodat alle mensen binnen de organisatie goed mee zijn. We willen alle medewerkers zo goed mogelijk betrekken en al hun praktische vragen beantwoorden. Veel werknemers hebben uiteraard de vraag wat voor invloed dit heeft op hun job.”

De uitdagingen

“Met een hele organiatie minder gaan werken, heeft uiteraard een effect op ons werk. Als je van 36 uur naar 30 uur gaat, valt er opeens bij iedereen 6 uur van het takenpakket weg. Je kan niet iemand nieuw aannemen om die 6 uur van iedereen te gaan opvullen. We moeten daarom gaan nadenken hoe we onze organisatie effectief kunnen organiseren om dit te doen slagen. Je kan niet alles opvangen door efficiënter te gaan werken. We gaan zoeken welke profielen we nog nodig hebben en zullen deze aanwerven, zodat de werkdruk niet te hoog wordt."

"Uiteraard zal je moeten nadenken wat je met die extra tijd wil doen. Wat betekent dit voor mijn privéleven? Waar wil ik die extra tijd op inzetten? Wat vind ik belangrijk in mijn leven? Hoe verdeel ik mijn tijd?", zegt Ilse.

Maar wie betaalt de 30-urenweek dan? Dat is een vaak gehoord argument in het debat.  “De overheid zou meer geld kunnen investeren in levenskwaliteit in plaats van bijvoorbeeld straaljagers. Bovendien zijn er ook werkgevers die hierin willen investeren. Een bedrijf in Zweden (Göteborg) laat z’n werknemers 6 uur per dag werken, en zag daardoor z’n winst met 30% stijgen. Ten slotte zijn er werknemers die beslissen om door deeltijds te werken een stukje loon in te leveren.”

Resultaten van het onderzoek

Met dit experiment onderzoekt Femma de effecten van minder werken op de organisatie, de werknemers, hun partners en kinderen. "Wordt Femma er een aantrekkelijke werkgever door? Wat zijn de effecten op het ziekteverzuim? Hebben mensen meer energie? Hebben ze meer tijd voor hun gezin of om te doen wat ze graag willen doen? Hebben ze meer tijd om duurzamer te gaan leven? Allemaal interessante vragen waar we een antwoord op willen zoeken. We leveren met dit onderzoek een belangrijke bijdrage aan het maatschappelijke debat over het welzijn van mensen en de rol van een evenwichtige combinatie van werk en privé hierin”, besluit Ilse.

(Tekst: Sofie Vanblaere)